Het belang van de catechismus voor de volwassenen

Catechismus van 7 tot 77 jaar

In zijn encycliek Acerbo nimis van 15 april 1905 over het onderricht in de christelijke leer merkte de heilige Pius X op dat “vooral in onze tijd oudere mensen niet minder behoefte hebben aan godsdienstonderricht dan kinderen” en schreef daarom voor dat pastoors en andere priesters met verantwoordelijkheid over zielen “een catechese tot de gelovigen moeten richten in eenvoudige taal, passend bij hun intelligentie”, op een ander tijdstip dan het onderricht aan kinderen, en dit “zonder afbreuk te doen aan de gewone homilie over het Evangelie die elke feestdag tijdens de hoogmis gegeven moet worden”. Meer dan een eeuw later heeft de opmerking - integendeel - niets aan relevantie of urgentie ingeboet.

Maar welke volwassen katholiek voelt zich vandaag de dag betrokken bij de catechismus, d.w.z. bij het onderricht in de waarheden van het geloof? Afgezien van catechumenen en degenen die al een lange weg hebben afgelegd, zijn velen misleid, omdat ze geloven dat ze genoeg weten van wat ze op de katholieke school of in de parochiecatechismus hebben gehoord. In goed vertrouwen geloven velen dat ze geen catechismus nodig hebben, ook al is hun kennis van de geopenbaarde waarheid vaak fragmentarisch, oppervlakkig of zelfs karikaturaal... Zonder de echte obstakels te negeren - de verplichtingen van het gezins- of beroepsleven en de geografische afstand - die volwassenen weghouden van de catechismus, zouden drie redenen hen moeten aanmoedigen om regelmatig de essentiële waarheden van het geloof opnieuw te bekijken, ze te verdiepen en te verfrissen.

Ten eerste betekent de natuurlijke groei van de menselijke intelligentie dat catechismus niet alleen voorbehouden zou moeten zijn aan kinderen. Het is duidelijk dat ons denken zich in de loop van ons leven ontwikkelt. Al voordat het volwassen is, doorloopt de menselijke intelligentie verschillende stadia, die de catechismus moet volgen. Een adolescent of jongvolwassene in de elementaire kennis van de kindertijd laten, zou hem of haar eenvoudigweg verhinderen om te groeien en volwassen te worden in het geloof.

Zelfs als we volwassen zijn, verandert onze kijk op de wereld en op God beetje bij beetje: het gezins- en beroepsleven, een concretere kennis van de mens en zijn zwakheden, de ervaring van tegenspoed en ziekte, en de nadering van de dood: dit zijn allemaal realiteiten die de menselijke geest voortdurend iets geven om zijn gedachten te laten rijpen. Ook hier is de catechismus van essentieel belang: door de hoogste en meest noodzakelijke waarheden te onderwijzen - die de ruggengraat van ons denken vormen - helpt ze deze ontwikkeling van het intellect te begeleiden en te sturen, door ervoor te zorgen dat het nooit van de waarheid afdwaalt en vooral door te voorkomen dat het God vergeet.

Ten tweede vereist de diepte van de mysteries van God dat de catechismus, die ze uiteenzet, meerdere keren in het leven herhaald wordt. In tegenstelling tot een les in rekenen of grammatica blijven de waarheden over God en onze verlossing mysterieus, in de zin dat ze ons vermogen om ze te begrijpen oneindig te boven gaan. We kunnen er dus altijd dieper op ingaan, zonder ze ooit uit te putten. Voor degenen die de catechismus meerdere keren hebben doorgenomen, lijken bepaalde waarheden helderder; sterker nog, het verband tussen waarheden wordt duidelijker.

Ten slotte maakt de ontkerstening van de wereld waarin we leven het des te noodzakelijker om dieper in de kennis van het geloof te duiken, omdat deze kennis vergeten wordt, als ze niet direct of indirect ontkend wordt door modieuze meningen. Als de vorige twee redenen altijd en overal waar zijn geweest, verklaart deze derde reden de dringende noodzaak voor onze tijdgenoten om hun catechismuskennis te versterken. De ervaring leert dat zonder regelmatige katholieke vorming de overtuiging in de waarheden van het geloof geleidelijk verzwakt, heldere en duidelijke kennis snel vervaagt en de woorden om het uit te drukken sneller verward zijn. Dit fenomeen is des te duidelijker en sneller waar te nemen wanneer deze volwassenen in een professionele, sociale en soms zelfs familiale omgeving leven die vreemd is aan het geloof, en wanneer ze blootgesteld worden aan meningen die soms ongeloofwaardig zijn, waarmee vergeleken de eenvoudige en sterke waarheden van het geloof uit een andere wereld lijken te komen; uit een andere tijd: die van de eeuwigheid.

Sommige mensen denken misschien dat het internet een goede manier is om thuis de catechismus door te nemen... De waarheid is dat er veel goede initiatieven zijn die een groot aantal mensen in staat stellen om de geopenbaarde waarheid op deze manier te ontvangen. We moeten ons echter wel bewust zijn van de beperkingen en gevaren van zelfstudie van achter een scherm. Er gaat niets boven menselijk contact om u te helpen de waarheden van het geloof te leren: vragen en antwoorden zorgen ervoor dat de waarheid goed begrepen en geassimileerd wordt op een persoonlijk niveau; de discipline en orde die een georganiseerde cursus oplegt garanderen goed onderwijs en een overzicht van Gods plan; zonder nog te spreken van het deel uitmaken van een groep, wat niet alleen helpt voor de volharding maar ook voor een evenwichtige geest... die gemakkelijk uit balans is door krachtige waarheden na er zo lang van verstoken te zijn geweest...

Bron: Abbé Louis-Marie Berthe, priester van de FSSPX

Apostol nr.135 – Oktober 2019