Rome: Over de “dubia” aan Paus Franciscus gezonden door vijf kardinalen.

De dubia werden ondertekend door kardinalen Walter Brandmüller, 94, voorzitter van de Pauselijke Commissie voor Historische Wetenschappen; Raymond Burke, 75, emeritus-prefect van de Apostolische Signatura; Joseph Zen Ze-Kiun, 90, emeritus-bisschop van Hong Kong; Juan Sandoval Íñiguez, 90, emeritus-aartsbisschop van Guadalajara; en Robert Sarah, 78, emeritus-prefect van het Dicasterium voor de Goddelijke Eredienst en de Discipline van de Sacramenten.

De Feiten

In een “Mededeling aan de Christengelovigen” over de dubia die aan Franciscus werden voorgelegd, leggen de kardinalen uit dat ze eerst “vragen” opstelden die ze op 10 juli 2023 naar de paus hadden gestuurd. Het antwoord liet niet lang op zich wachten, want het was gedateerd 11 juli, de volgende dag.

Deze antwoordbrief volgde echter niet de gewoonlijke dubium-methode. Dit soort vragen wordt gesteld om een “ja” of “nee” als antwoord te krijgen. Echter, de paus gaf een gedetailleerd antwoord dat de vijf kardinalen niet tevreden stelde, omdat ze het op alle punten te vaag vonden. Ze stelden daarom een tweede, preciezere versie op, waarin expliciet om een ja of een nee werd gevraagd.

“Na het bestuderen van zijn brief, die niet de praktijk van responsa ad dubia volgde, herformuleerden we de dubia om een duidelijk antwoord te krijgen dat gebaseerd was op de eeuwige leer en discipline van de Kerk. In een brief van 21 augustus 2023 hebben we de geherformuleerde dubia voorgelegd aan de Opperherder. Tot op heden hebben we geen antwoord ontvangen op deze geherformuleerde dubia”, concluderen ze.

De oorspronkelijke dubia en hun herformulering

Eerste dubium

Dit gaat over de ontwikkeling van de doctrine en de bewering van bisschoppen dat de goddelijke openbaring “opnieuw geïnterpreteerd moet worden in het licht van de culturele veranderingen van onze tijd en de nieuwe antropologische visie die deze veranderingen bevorderen. Zij beweren dat deze veranderingen de Kerk ertoe zouden moeten brengen het tegenovergestelde te onderwijzen van wat zij altijd heeft onderwezen.”

Het antwoord van de Paus geeft aan dat de Kerk “haar begrip van het geloof kan verdiepen”. Maar de kardinalen zijn niet tevreden, omdat het gaat om “kwesties die essentieel zijn, niet secundair, voor onze verlossing; zoals de geloofsbelijdenis, de subjectieve voorwaarden voor toegang tot de sacramenten en de naleving van de morele wet”, zeiden ze.

Daarom herformuleerden ze hun dubium: “Is het mogelijk dat de Kerk vandaag doctrines leert die in tegenspraak zijn met wat ze eerder geleerd heeft in zaken van geloof en moraal, hetzij door de Paus ex cathedra, of in de definities van een oecumenisch concilie, of in het universele gewone magisterium van bisschoppen verspreid over de hele wereld (vgl. Lumen Gentium, 25)?”.

Tweede dubium

Over de zegening van homoseksuele verbintenissen. De kardinalen benadrukken de leer van de Kerk over de schepping van de menselijke natuur als man en vrouw, en het gebod van vruchtbaarheid (Gn 1, 27-28). Het oorspronkelijke dubium vroeg of de Kerk van deze leer kan afwijken en “als een ‘mogelijk goed’ situaties kan aanvaarden die objectief zondig zijn, zoals homoseksuele verbintenissen”.

Het antwoord van de Paus luidde dat het gelijkstellen van het huwelijk met de zegening van paren van hetzelfde geslacht tot verwarring zou leiden en daarom vermeden moet worden. Maar de kardinalen zijn bezorgd dat “de zegening van koppels van hetzelfde geslacht in alle gevallen tot verwarring zou kunnen leiden (...) omdat homoseksuele handelingen praktisch als iets goeds zouden worden voorgesteld”.

Het dubium wordt als volgt geherformuleerd: is het mogelijk dat een priester in “bepaalde omstandigheden” homoseksuele verbintenissen zegent “en zo suggereert dat homoseksueel gedrag op zich niet in strijd zou zijn met de wet van God en met de weg van een persoon naar God”?

In verband met deze onduidelijkheid vroegen ze of de leer van de Kerk geldig blijft, namelijk dat “elke seksuele handeling buiten het huwelijk, en in het bijzonder homoseksuele handelingen, een objectief ernstige zonde is tegen de wet van God, ongeacht de omstandigheden waarin ze plaatsvindt en de intentie waarmee ze wordt uitgevoerd”.

Derde dubium

Over synodaliteit. In de eerste vraag werd gevraagd of synodaliteit “het hoogste criterium van het kerkbestuur” kan zijn zonder “de door haar stichter gewilde constitutieve orde” in gevaar te brengen, gezien het feit dat de bisschoppensynode niet het college van bisschoppen vertegenwoordigt, maar “slechts een raadgevend orgaan van de Paus” is.

Het antwoord van Paus Franciscus benadrukt de “synodale dimensie van de Kerk” die alle lekengelovigen omvat. Maar de kardinalen uitten hun bezorgdheid over het feit dat “synodaliteit” werd voorgesteld alsof het “het hoogste gezag van de Kerk vertegenwoordigt” in gemeenschap met de paus.

Hun geherformuleerde dubium stelt de vraag als volgt: “Zal de bisschoppensynode die in Rome zal worden gehouden en die alleen bestaat uit een gekozen vertegenwoordiging van herders en gelovigen, in de leerstellige of pastorale kwesties waarover zij zich zal moeten uitspreken, het hoogste gezag van de Kerk uitoefenen, dat uitsluitend toebehoort aan de Paus van Rome en, in het college van bisschoppen verenigd met de Paus (cf. can. 336)?”

Vierde dubium

Het vierde dubium gaat over de priesterwijding van vrouwen. Het vraagt of de leer van Ordinatio Sacerdotalis, die “definitief de onmogelijkheid bevestigde om de priesterwijding toe te kennen aan vrouwen, nog steeds geldig is” en of deze leer “niet langer openstaat voor wijziging of voor vrije discussie door pastores of theologen”.

In hun geherformuleerde dubium merken de kardinalen op dat de Paus weliswaar heeft bevestigd dat Ordinatio Sacerdotalis definitief moet worden gehandhaafd en dat “het noodzakelijk is om het priesterschap niet te begrijpen in termen van macht, maar in termen van dienstbaarheid”. Maar ze maken bezwaar tegen zijn antwoord dat de vraag “nog verder onderzocht kan worden”.

“We vrezen dat sommigen deze uitspraak zullen interpreteren alsof de vraag nog niet definitief beantwoord is,” zeggen ze. Hun geherformuleerde dubium luidt: “Zou de Kerk in de toekomst de mogelijkheid kunnen hebben om de priesterwijding toe te kennen aan vrouwen, en daarmee in tegenspraak zijn met het exclusieve voorbehoud van dit sacrament aan de gedoopte man, dat behoort tot de kern van het sacrament van de priesterwijding, dat de Kerk niet kan veranderen?”.

Vijfde dubium

Over sacramentele absolutie. Het oorspronkelijke dubium verwees naar de nadruk die Franciscus legt op de plicht om altijd en aan iedereen de absolutie te verlenen, zodat het lijkt alsof berouw geen noodzakelijke voorwaarde meer zou zijn voor absolutie. Het dubium vraagt of berouw altijd noodzakelijk is voor de geldigheid van de biecht “zodat de priester de absolutie moet uitstellen als duidelijk is dat niet aan de voorwaarde is voldaan”.

In het geherformuleerde dubium leggen de kardinalen uit dat de Paus de leer van het Concilie van Trente heeft bevestigd, namelijk dat absolutie het berouw van de zondaar vereist, wat ook het besluit inhoudt om niet meer te zondigen. Ze voegden eraan toe: “Maar sommigen zouden het antwoord zo kunnen interpreteren dat de biecht een voldoende voorwaarde is voor het ontvangen van absolutie, in zoverre dat het impliciet de biecht van zonden en berouw zou kunnen omvatten.”

Daarom herformuleerden ze hun dubium als volgt: “Kan een boeteling die, terwijl hij een zonde toegeeft, op de een of andere manier weigert het voornemen te hebben deze niet opnieuw te begaan, geldig de sacramentele absolutie ontvangen?”

Het Vaticaan publiceert het antwoord van de Paus aan de vijf kardinalen

Waarschijnlijk geërgerd door de publicatie van de “Mededeling aan de Christengelovigen” door de vijf kardinalen, heeft het Dicasterium voor de Geloofsleer - zeker met instemming of op verzoek van de Paus - de antwoordbrief van Franciscus gepubliceerd, gedateerd 11 juli. De vijf kardinalen wilden deze niet openbaar wilden maken. Ze vonden dat het een persoonlijk antwoord van de Paus was en dat ze niet het recht hadden om het te publiceren.

Deze laatste ontwikkelingen, vlak voor de opening van de synode, zullen wellicht niet op gejuich ontvangen worden in het Vaticaan of in Sancta-Martha. Er zal wel wat geroezemoes zijn in de wandelgangen en in de synodezaal. Maar één ding is zeker: we moeten niet verwachten dat Franciscus eenvoudigweg ja of nee zal antwoorden op de dubia.

 

Bron: InfoCatolica/vatican.va/cath.ch – FSSPX.Actualités

Illustration 1 (cardinal Sandoval) : vatican.va

Illustration 2 (cardinal Burke) : Flickr / John Briody (CC BY-ND 2.0)

Illustration 3 (cardinal Brandmüller) : Banque d’images Alamy

Illustration 4 (cardinal Sarah) : Photo 123639639 © Ensens | Dreamstime.com

Illustration 5 (cardinal Zen) : Flickr/Stephen Wu/CC BY-NC-ND 2.0