De boom van Jesse. Omdat Kerstmis om Jezus draait
Door E.H. Louis Bochkoltz
De aartsvaders wachtten vol hoop op de komst van de Messias, de profeten kondigden hem vol geloof aan en de engelen verheugden zich over zijn geboorte. Ook wij, in 2023, bereiden ons voor op Kerstmis, de herdenking van de geboorte van de Verlosser. Laten wij van de Advent een diep spirituele tijd maken: een tijd van gebed, vasten (offers) en aalmoezen (goede werken). Kom ook op vrijdag 8/12 naar de processie ter ere van de Onbevlekte Ontvangenis in de straten van Brussel!
Laten we aan het begin van de Advent eens kijken naar de boom van Jesse, een veel voorkomend motief in de christelijke kunst. De interpretatie van deze boom is tweeledig. Ten eerste is het een schematisatie van de genealogie van Jezus vanuit Jesse, de vader van koning David, zoals in de H. Schrift vermeld. Ten tweede is het een illustratie van de theologische reflecties van de kerkvaders die, door de woordspeling virga/virgo (stronk/maagd) gebaseerd op het gebruik van citaten uit Isaias, de maagdelijke ontvangenis van Christus door Maria voorspellen.
Door de eeuwen heen is de boom van Jesse verschenen op glasramen, ilustraties, schilderijen en beelden. De oorsprong van deze iconografieën is terug te voeren op een zin in het boek van de profeet Isaias (11,1).
“Dan zal een twijg aan de stronk van Jesse ontspruiten, Een scheut uit zijn wortel ontkiemen.”
De illustraties van de “boom van Jesse” zijn niet altijd de meest nauwkeurige vanuit het oogpunt van Bijbelstudie, maar deze artistieke voorstellingen van de stamboom van Onze Heer herinneren ons aan de grote profetieën en de samenhang in de H. Schriften, die enkel goddelijk kan zijn.
De Heilige Schrift is het geschreven Woord van God! Het is goed om hieraan herinnerd te worden en een bovennatuurlijke geest te hebben! Kennen wij een ander boek dat bestaat uit 72 verschillende boeken, geschreven in zeer verre tijden, door mensen die vaak niet op de hoogte waren van het bestaan van de andere boeken, in verschillende talen en dat, zonder een enkele fout, perfect samenhangend is?
De schilderijen, beeldhouwwerken, illustraties en glas-in-loodramen van de boom van Jesse herinneren ons eraan hoe de menswording van de Zoon van God door de eeuwen heen werd aangekondigd en werkelijkheid wordt met de geboorte van Jezus Christus.
Op deze afbeeldingen komt een boomstam uit Jesse’s zijde of uit zijn buik, soms uit zijn rug of, wat minder vaak voorkomt, uit zijn mond. De takken dragen de veronderstelde voorouders van Jezus, van Koning David, herkenbaar aan zijn harp, tot Maria. Het glas-in-loodraam in de kathedraal van Chartres met de Jesseboom (1150) is zonder twijfel het rijkste, met van onder naar boven David, Salomon, Roboam, Abias, Maria en Jezus. Hieraan zijn figuren uit het Oude Testament toegevoegd, in het bijzonder de profeten die de komst van Christus voorspelden. Er staan er veertien in het Chartres-glasraam: Nahum, Samuel, Ezechiël, Zacharias, Mozes, Isaias, Habakuk, Osee, Amos, Mikeas, Joël, Balaäm, Daniël en Sofonias. Bovenaan staan vaak zeven duif-figuren die Jezus omringen en de zeven gaven voorstellen die aan de Heilige Geest worden toegeschreven.
Dierbare gelovigen, laten wij de betekenis van het Kerstmysterie niet vergeten. Dit willen wij delen op zaterdag 16/12 door middel van ons apostolaat in de straten van Antwerpen. Jullie zijn allemaal uitgenodigd om nederig te komen getuigen van jullie geloof in Jezus Christus, God die mens geworden is. En om mensen van goede wil uit te nodigen om Hem te komen aanbidden.
