Mgr. Schneiders voorstel tot verzoening tussen het Vaticaan en de FSSPX

Paus Franciscus had me ongeveer 7 jaar geleden gevraagd om samen met andere bisschoppen, waaronder Mgr. Huonder, de Priesterbroederschap St. Pius X te visiteren. Tevens zou ik met Mgr. Fellay en enkele theologen praten en enkele seminaries bezoeken.

Ik had een goede indruk. Ik heb ook een positief verslag aan Rome geschreven en een concreet voorstel gedaan.

Ik heb dit ook uitgelegd aan Kardinaal Müller, die toen de leiding had over de Ecclesia Dei-commissie, namelijk dat men vanuit de ervaring van de geschiedenis van de Kerk, met een gemeenschap die om bepaalde redenen moeilijkheden heeft met Rome, normaliter een grote tegemoetkomendheid toont, om pastorale redenen. Het gaat immers om de gelovigen en het heil van de zielen. Men moet hier ruimhartig zijn en niet bekrompen.

Ja, het ging [betreffende de FSSPX] om specifieke punten die controversieel waren.

Dat wil zeggen, het Concilie als zodanig, dan de zogenaamde nieuwe Mis en de nieuwe geloofsbelijdenis. Voor zover ik me kan herinneren, waren dit de drie grote problemen die moeilijk op te lossen waren.

Rome heeft altijd vastgehouden aan zijn standpunt en het maximale gewild.

Ik zei: waarom zou je hier het maximale eisen? Wees tevreden, indien de FSSPX al bepaalde zaken accepteert. Later kan men het nog verder oplossen. Als de FSSPX dan volledig is geïntegreerd onder het kerkelijk recht, dan kunnen we verder discussiëren. Maar geef ze de canonieke status in de Kerk om wederzijds vertrouwen op te bouwen.

De nieuwe Mis

Ik had een suggestie betreffende de Mis. Tot nu toe is altijd geëist dat de FSSPX de Mis erkent als geldig en als zogenaamd legitiem.

Onder deze uitdrukking legitiem wordt in wezen uitgedrukt dat de nieuwe Mis in orde is. Deze is echter niet in orde. Deze heeft haar tekortkomingen, ook theologische tekortkomingen, liturgische tekortkomingen. Het is duidelijk dat de FSSPX een dergelijke tekst niet kan ondertekenen. Ik heb de Heilige Stoel voorgesteld: Wees tevreden wanneer de FSSPX belijdt dat de nieuwe Mis geldig is en dit evenzo betreffende alle sacramenten volgens de authentieke edities van de Heilige Stoel van de Editio Typica, dat wil zeggen niet noodzakelijkerwijs de vertaling, maar van de Latijnse tekst volgens de Heilige Stoel.

Mgr. Lefebvre heeft de nieuwe Mis altijd erkend, volgens de tekst zelf. Toen zei ik dat dat genoeg zou zijn. Later kan men de legitimiteit of tekortkomingen bespreken, enzovoort.

Het Tweede Vaticaans Concilie

Dan het Tweede Vaticaans Concilie. De FSSPX zegt dat het Concilie als zodanig wordt erkend. Het is gewoon een feit. Het was een legitiem bijeengeroepen concilie door een legitieme paus en is legitiem beëindigd door een legitieme paus. En niemand kan dat ontkennen, behalve misschien enkele sedevacantisten die het ontkennen, maar de FSSPX ontkent het niet.

Dit was een concilie in het leven van de katholieke kerk. Een algemeen concilie, en daarom ook wel oecumenische concilie genoemd. En ik zei: Dat zal genoeg zijn. We erkennen alle uitspraken van het concilie die volkomen in overeenstemming zijn met de Traditie van de Kerk. De FSSPX doet dit zonder problemen. En dan, om op die punten die moeilijker te verzoenen lijken met de constante traditie van de Kerk, in dit opzicht moet men voorstellen kunnen doen – voorstellen voor wijzigingen en verbeteringen van deze formuleringen. Dat zou naar mijn mening volkomen legitiem zijn, omdat de teksten of de verklaringen van het Concilie die de FSSPX verwerpelijk noemt, geen ex cathedra beslissingen zijn. Het zijn geen definitieve uitspraken van het leergezag, maar eerder van pastorale aard, zoals ook het Concilie heeft gezegd. En daarom is het volkomen legitiem om voorstellen te doen voor wijzigingen en zelfs verbeteringen van niet-definitieve uitspraken van het leergezag. Correcties, waarom niet?  En daarmee zou je het probleem met het concilie hebben opgelost. Het was een legitiem concilie. Natuurlijk accepteren we graag alles wat duidelijk in overeenstemming is met de traditie. Het andere deel, dat duidelijk moeilijk is en om zo te zeggen ondubbelzinnig in strijd zijn met de uitspraken van de consistente leer – vraagt suggesties voor wijzigingen, verbeteringen, correcties.

De nieuwe geloofsbelijdenis

Dan het andere punt, de nieuwe formulering van de geloofsbelijdenis waar de Heilige Stoel altijd op heeft aangedrongen voor de FSSPX. Ik stelde voor: Waarom niet aan de FSSPX de geloofsbelijdenis voorleggen die de concilievaders afgelegd hebben?

Dit is de zogenaamde Tridentijnse Vaticaanse Geloofsbelijdenis, die alle priesters en bisschoppen tot 1967 moesten volgen.  Dit was nog 2 jaar geldig na het Concilie. En deze vorm is duidelijk en gedetailleerd – deze professio fidei, deze geloofsbelijdenis. En als dit geldig was tot 1967 en alle concilievaders het hebben afgelegd, waarom mag de FSSPX dan niet dezelfde geloofsbelijdenis afleggen? Waarom moet je ze dwingen om de nieuwe geloofsbelijdenis aan te nemen?  Het geloof is niet veranderd. Het Vaticaan zei altijd: Nee, het geloof is niet veranderd. Dus als het niet veranderd is, dan kan men net zo goed de geloofsbelijdenis nemen die geldig was tot 1967.

Dat is wat ik voorstelde, deze drie punten.

Ja, dat waren de belangrijkste, denk ik. En als men dat had geaccepteerd, dan zou er een canonieke oplossing zijn gevonden. Maar helaas, wat ik toen voorstelde, werd niet aanvaard en Mgr. Fellay zou bereid zijn geweest deze punten te aanvaarden. Het is duidelijk dat dit kan worden verondersteld. Dat is helaas niet gebeurd. Het was niet mogelijk.

De toekomst

Maar ik ben ervan overtuigd dat het in de toekomst mogelijk zal zijn om de situatie van de FSSPX te regulariseren. Paus Franciscus heeft het al in delen opgelost, godzijdank.

Hij gaf de priesters van de FSSPX algemene toestemming om biecht te horen.

De toestemming om biecht te horen is een vorm van de jurisdictie. En dit is ook reeds een teken. Een schismatieke priester mag geen jurisdictie uitoefenen. Dat zou een contradictio in terminis zijn. Dus is het feit dat alle priesters van de FSSPX de gewone macht hebben om biecht te horen een teken dat ze niet schismatiek kunnen zijn, in het forum externum. Het is onmogelijk om te weten welke houding elke priester in zijn ziel heeft. De Kerk oordeelt niet in het geweten. Met andere woorden, de Kerk kan niet kijken naar wat iemand denkt, maar naar buiten, in het forum externum.  En dan is er ook nog door de toestemming van de paus, de mogelijkheid om canonieke huwelijken bij te staan.

Dat is wat ze doen. Veel bisschoppen en parochiepriesters geven toestemming voor huwelijksassistentie aan de priesters van de FSSPX. Dat is ook al een deel van de uitoefening van jurisdictie.

En voor zover ik weet, heb ik ook gehoord dat bisschop Fellay ooit heeft gezegd dat de Heilige Stoel hem, of de bisschoppen van de FSSPX, toestemming had gegeven om de Heilige Wijdingen te verlenen. Ik heb het document zelf niet gezien, maar ik heb het wel gehoord. Als dit het geval is, is dit al een verdere stap in de richting van de regularisatie van de situatie van de FSSPX.

Nadat ik de missie had vervuld [de Priesterbroederschap St. Pius X te visiteren], had ik de Heilige Vader, Paus Franciscus, in een persoonlijke brief gevraagd om toestemming te geven aan alle priesters van de FSSPX om legitiem de Heilige Mis te vieren. Zo zou het probleem de facto worden opgelost, want nu ging het alleen nog maar om de Mis.

Ik vroeg hem dat, want hij had hun al toestemming gegeven om biecht te horen – de Heilige Mis is met de biecht verbonden. Voor de gelovigen is dat verbonden. Het zou dus vertrouwen wekken dat de Heilige Vader geleidelijk de canonieke regularisatie zou doorvoeren.

Ik vroeg ook dat de paus de algemene overste van de FSSPX zou machtigen het celebret uit te reiken aan alle priesters. Dit betekent dat de priester de Mis geldig kan opdragen, d.w.z. legitiem, niet alleen geldig, maar ook legitiem, met toestemming van de verantwoordelijke kerkrector, waar men zich bevindt. Dat zou een grote stap zijn geweest om vertrouwen op te bouwen, van zijde het Vaticaan en van de FSSPX. Een grote stap in de richting van een latere canonieke regularisatie. Ik hoop dat het kan gebeuren.

Als ik nog een kans had om bij de paus te zijn, zou ik hem vragen het opnieuw te doen. En ja, het beste zou natuurlijk zijn als de paus de FSSPX een canonieke vorm zou geven, ook al is het op dit moment misschien maar voorlopig.

Er zijn verschillende canonieke vormen mogelijk voor de FSSPX om te bestaan en pastoraal te werken.